Akım akışını kontrol etmek veya bir çok farklı şekilde voltaj düşüşü üretmek için hem elektrik hem de elektronik devrelerde kullanılabilen birçok farklı Direnç tipi vardır. Farklı değerlerde voltaj düşüşleri gerçekleştirebilmek için farklı direnç değerlerine ihtiyaç duyarız.
4 Renkli Band
Tüm değerleri içeren dirençler oluşturmak mümkün değildir.Örnek verirsek;1Ω,2Ω,3Ω,4Ω…100Ω, direnç 1 den 100 kadar olan sayı değerlerine göre direnç değerleri oluşturmak yerine ihtiyacımız olan direnç değerleri oluşturmak daha pratiktir.(1Ω,10Ω,22Ω,47Ω gibi).Bunun içinde belli başlı değerlerde dirençler üretmek bize kolaylık sağlar.
Dirençlerin değerlerini ulaşabilmek için,direnç renk kodları geliştirilmiştir.Bu sayede üzerinde direnç değeri yazmayan dirençlerin değerlerine kolaylıkla ulaşabiliriz.
Standart Direnç Renk Kodu Tablosu
Direnç Renk Kodu Tablosu
| Renk | Hane | Çarpan | Tolerans |
| Siyah | 0 | 1 | |
| Kahverengi | 1 | 10 | ± 1% |
| Kırmızı | 2 | 100 | ± 2% |
| Turuncu | 3 | 1,000 | |
| Sarı | 4 | 10,000 | |
| Yeşil | 5 | 100,000 | ± 0.5% |
| Mavi | 6 | 1,000,000 | ± 0.25% |
| Menekşe | 7 | 10,000,000 | ± 0.1% |
| Gri | 8 | ± 0.05% | |
| Beyaz | 9 | ||
| Altın Sarısı | 0.1 | ± 5% | |
| Gümüş | 0.01 | ± 10% | |
| Diğer Renkler | ± 20% |
Direnç Değerlerinin Hesaplanması
4 BANTLI DİRENÇLER
Direnç değerlerinin hesaplanması ile ilgili olarak;direnç değerleri,renk kodlu bantların soldan sağa doğru okunmasıyla ile edilir.
1.nci Hane, 2.nci Hane, Çarpan = Renk, Renk x 10 renk in Ohm’s (Ω)
Örnek olarak aşağıdaki verilen yapıyı inceleyebiliriz.
Sarı Menekşe Kırmızı = 4 7 2 = 4 7 x 102 = 4700Ω or 4k7 Ohm.
Yukarıdaki örneği incelersek;1.nci bandın rengi ile 2.nci bandın rengi sırasıyla direnç değerinin ilk iki hanesini oluşturur.Üçüncü bandın rengi çarpan değeridir ve ilk iki hanenin yanına kaç tane sıfır gelecek onu belirlememiz içindir.Şimdi örneğimize gelirsek; Direnç Renk Kodu Tablosu’nda Sarı renk için hane değerine bakılır ve bir yere not edilir daha sonrasında tabloya bu sefer menekşe renk için hane değerine bakılır ve not ettiğimiz sayının yanına yazılır.Tekrardan tabloya bakarak çarpan değerini bulabiliriz.Kırmızı renk için çarpan değerine bakıyoruz.çarpan değeri 100 ve bu sayıyı daha önceden bulduğumuz 2 haneli sayı ile çarpıyoruz.
Tolerans;Dördüncü bant gerçek değerin hesapladığımız değerden en fazla ne kadar sapabileceğini gösterir. Sapma miktarı yüzde olarak ifade edilir.
5 BANTLI DİRENÇLER
Bu dirençlerin renklerinden hesaplama yapmak, 4 bantlı olanlara çok benziyor.4 bantlı dirençlerle tek farkı, ilk iki renkten iki basamaklı bir sayı elde etmek yerine, ilk üç renkgin rakamlarını yanyana yazarak üç basamaklı bir sayı elde etmemiz.İlk üç banttan elde ettiğimiz sayı ile çarpan değerini çarptığımızda direncin değerini bulmuş oluyoruz.
Direnç Değeri=(3 basamaklı sayı)×Çarpan
Tolerans Son bant, 4 bantlı dirençler ile aynı şekilde, tolerans değerini vermektedir.
6 BANTLI DİRENÇLER
6 bantlı dirençlerin tolerans ve direnç hesaplaması tamamen 5 bantlı dirençler ile aynıdır. 6 bantlı bir direnç için de ilk üç bandın rakamını yanyana yazarak üç basamaklı bir sayı elde edip, dördüncü bantın gösterdiği çarpan ile çarpıyoruz. Bu çarpım bize direnç değerini veriyor.
Direnç Değeri=(3 basamaklı sayı)×Çarpan
5. banttaki renk kodu ise toleransı bulmamızı sağlıyor.Sıcaklığa olan Duyarlılık6 bantlı dirençlerde son bant, diğerlerinden farklı olarak direncin sıcaklığa duyarlılığını veriyor.
(ppm/C değeri)×(Direnç değeri)/1000000 formülü bize 1 derece sıcaklık değişiminde direncin kaç Ohm (Ω) değişeceğini gösterir.
Yüzey Montaj Dirençleri
SMD Dirençleri, bir devre kartının doğrudan yüzeye, dolayısıyla kendi adlarına lehimlenecek şekilde tasarlanmış çok küçük dikdörtgen şekilli metal oksit filmi dirençleridir. Yüzeye montaj dirençleri genellikle üzerine kalın bir metal oksit direnci tabakası bırakılan seramik bir substrat gövdesine sahiptir.
4.7kΩ SMD Direnci
Rezistörün rezistif değeri, istenen kalınlık, uzunluk veya kullanılan yatırılan film türünün arttırılmasıyla kontrol edilir ve % 0,1’e kadar yüksek hassasiyette düşük tolerans dirençleri üretilebilir. Ayrıca, gövdenin her iki ucunda da doğrudan baskılı devre kartlarına lehimlenmelerini sağlayan metal terminaller veya kapaklar bulunur.
Yüzey Montaj Dirençleri, direnç değerlerini belirtmek için daha yaygın olan eksenel tip dirençlerde kullanılana benzer olan 3 veya 4 basamaklı bir sayısal kodla yazdırılır. Standart SMD dirençleri, ilk iki hanenin direnç değerinin ilk iki sayısını temsil ettiği üç basamaklı bir kodla işaretlenmiştir, üçüncü basamak ise çarpan, ya x1, x10, x100 vb.
“103” = 10 × 1,000 ohm = 10 kiloΩ
“392” = 39 × 100 ohm = 3.9 kiloΩ
“563” = 56 × 1,000 ohm = 56 kiloΩ
“105” = 10 × 100,000 ohm = 1 MegaΩ
100Ω’den daha düşük bir değere sahip yüzeye montaj dirençleri genellikle şöyle yazılır: “390”, “470”, “560”, son sıfıra 1 ile eşdeğer olan 10 xo çarpanı temsil eder.
“390” = 39 × 1Ω = 39Ω veya 39RΩ
“470” = 47 × 1Ω = 47Ω veya 47RΩ
10 değerinin altındaki direnç değerleri, daha önce BS1852 formunda görüldüğü gibi ondalık basamağın konumunu belirtmek için “R” harfine sahiptir, böylece 4R7 = 4.7Ω olur.
“000” veya “0000” işaretli yüzey montaj dirençleri sıfır-Ohm (0Ω) dirençler veya başka bir deyişle kısa devre olan bağlantılardır, çünkü bu bileşenler sıfır dirençlidir.